Ενα «τυχερό» Νομπέλ

Οι ποιητές τον ξέρουν καλά, το ευρύ κοινό όχι. Ο Τούμας Τράνστρεμερ, ο 80χρονος σουηδός ποιητής που επελέγη χθες για το Νομπέλ Λογοτεχνίας 2011, δεν είναι λοιπόν ένα άγνωστο όνομα: είναι μεταφρασμένος σε σχεδόν 60 γλώσσες! Είναι ένα από τα μεγάλα ονόματα της ποίησης διεθνώς και αυτό, ενδεχομένως, να το χρωστάει σε έναν άλλο αμερικανό ποιητή: τον Ρόμπερτ Μπλάι. Ειδικά για την ποίηση, μια καλή μετάφραση στα αγγλικά είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας καλής διεθνούς πορείας. Το ξέρουμε αυτό και από ανάλογες περιπτώσεις στα ελληνικά γράμματα....

Οπως εξήγησε κάποτε ο ίδιος ο Τράνστρεμερ, ευτύχησε να ενδιαφερθεί για την ποίησή του ένας άλλος ποιητής που έγραφε με παρόμοιους τρόπους, κινιόταν στις ίδιες ποιητικές κατευθύνσεις. «Οταν γράφεις σε μια μικρή γλώσσα όπως τα σουηδικά, συνήθως βρίσκεσαι στα χέρια κάποιου που είναι ειδικός στη γλώσσα σου, αλλά έχει μικρή αίσθηση της ποίησης», είπε. «Εγώ στάθηκα τυχερός».

Με τα πρώτα του χρήματα, που τα κέρδισε στα 24 του χρόνια από ένα βραβείο για την πρώτη του ποιητική συλλογή, ήλθε στα μέρη μας. Είχε όνειρο να ταξιδέψει, έβλεπε τότε τον εαυτό του σαν εξερευνητή, και έφτασε στην Τουρκία και στην Ελλάδα που του έκαναν βαθιά εντύπωση - έγραψε, τότε, και ένα ποίημα με τον τίτλο «Σιέστα». Συνέχισε να ταξιδεύει πολύ, για κάποια χρόνια. Η δασκάλα μητέρα του, με την οποία ζούσε - είχε χωρίσει από τον δημοσιογράφο πατέρα του -, δεν είχε ποτέ ταξιδέψει έξω από τη Σουηδία. Εκείνος δεν ήθελε να ακολουθήσει ένα τέτοιο παράδειγμα.

Η ποίησή του, λένε οι ειδικοί, είναι διαποτισμένη από τη φύση και τη μουσική - η μουσική είναι η άλλη μεγάλη του αγάπη, και μάλιστα στα νεανικά του χρόνια ετοιμαζόταν για καριέρα στο πιάνο, μέχρι που στα είκοσί του αποφάσισε ότι θα αφοσιωθεί στην ποίηση. Στην πραγματικότητα, βέβαια, υπάρχει και ένα υπόστρωμα πολιτικό. Διάβαζε άλλωστε πάντα και πολλή ιστορία. «Με ενδιαφέρει πολύ η πολιτική αλλά περισσότερο με έναν ανθρωπιστικό παρά με έναν ιδεολογικό τρόπο», έχει πει.

Αυτό είναι φανερό και από την επαγγελματική του διαδρομή. Τελείωσε πανεπιστήμιο στη Στοκχόλμη, παίρνοντας πτυχίο από ένα τμήμα που εξειδικευόταν στην Ποίηση, την Ιστορία των Θρησκειών και την Ψυχολογία. Αν η ποίηση έγινε ο προορισμός του, με τις περίπου δεκαπέντε ποιητικές συλλογές που τον οδήγησαν και στο Νομπέλ, η ψυχολογία ήταν αυτή που τον έθρεψε τα πρώτα χρόνια.

Μέσω του επαγγέλματος του ψυχολόγου δούλεψε πολύ με παραβατικούς, με ναρκομανείς αλλά και με άτομα με ειδικές ανάγκες. Ετσι η ποίησή του συνοδεύτηκε και από έμπρακτη κοινωνική δράση. Η Σουηδική Ακαδημία πάντως τον βράβευσε «γιατί, μέσω των πυκνών, διαυγών εικόνων του, μας δίνει μια νέα πρόσβαση στην πραγματικότητα».

Πηγή:http://www.tanea.gr