Τα πρωτοσέλιδα της 17ης Νοεμβρίου 1973 - ΑΦΙΕΡΩΜΑ Νο1

ΤΟ ΒΗΜΑ Τα δραματικά γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου καταγράφονται αναλυτικά από τις εφημερίδες της εποχής. Ύστερα από την κατάληψη του Πολυτεχνείου στις 14 Νοεμβρίου, οι εφημερίδες με καθημερινά άρθρα ενημερώνουν τους αναγνώστες για τα γεγονότα που συμβαίνουν μέσα και έξω από το Ίδρυμα, στην Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης, στην Πάτρα και τις άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Παρουσιάζουν τα αιτήματα των φοιτητών, τις αποφάσεις της Συγκλήτου, τις αντιδράσεις του πολιτικού κόσμου και τις ενέργειες της τότε "κυβέρνησης". Όλες οι εφημερίδες, που εκδίδονταν επίσημα εκείνη ..... την περίοδο κάνουν πρώτο θέμα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, την επέμβαση των τανκς, τους νεκρούς και τις δραματικές εκκλήσεις των φοιτητών. Η εφημερίδα "Τα Νεα" δημοσιεύει στο φύλλο της 17 Νοεμβρίου την πρώτη επιστολή του Ανδρέα Παπανδρέου προς τον Ελληνικό λαό με την οποία εκφράζει τον θαυμασμό και την συμπαράστασή του προς τον "ηρωικό και πολιτικό ώριμο", όπως τον χαρακτηρίζει, αγώνα των φοιτητών. Η "Απογευματινή" δημοσιεύει και την δεύτερη επιστολή, στην οποία ο Ανδρέας Παπανδρέου καλεί τους φαντάρους να ενώσουν τις δυνάμεις τους με το λαό, και τις δημοκρατικές προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης να καταδικάσουν έμπρακτά και αποφασιστικά "την σφαγή που εξαπέλυσαν οι αστυνομικές δυνάμεις της Ελλάδος και της κατοχής ενάντια στα νιάτα της Ελλάδος".  ΤΑ ΝΕΑ Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο "Νεκροί και Τραυματίες στο Κέντρο των Αθηνών". Προτάσσει επίσης τις καταλήψεις και τις διαδηλώσεις σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα και τις συνεχείς εκκλήσεις των φοιτητών. Στις εσωτερικές σελίδες φιλοξενεί τις δηλώσεις της "κυβέρνησης" και των πολιτικών Π. Κανελλοπουλου, Γ. Μαυρου, Ι Ζιγδη και Α. Παπανδρέου. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το "Δίδαγμα" της εφημερίδας στην πρώτη σελίδα, το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων: "Από την όλη μέχρι τώρα στάση του ελληνικού λαού και από την διαδρομή των τελευταίων εξήμισυ ετών, μέχρι και των γεγονότων των ημερών αυτών, θα έπρεπε να είχε ήδη πεισθεί η σημερινή Κυβέρνηση πως μοναδική διέξοδον αποτελεί η πραγματική αποκατάσταση της ανόθευτης λαϊκής κυριαρχίας. Στις κρίσιμες αυτές ώρες, υποδηλώνεται πόσον ασύμφορη είναι η εμμονή σε αυταρχικά καθεστώτα. Ο ελληνικός λαός στο σύνολό του, καθώς και οι πραγματικοί του φίλοι στην Ευρώπη, επιθυμούν την πολιτική γαλήνη για τον τόπο μας. Όχι όμως με μιαν επιβεβλημένη αποτελμάτωση που προκαλεί περιοδικά επικίνδυνες εκρήξεις δυσφορίας, αλλά δημοκρατικήν ομαλότητα που θα ετερμάτιζε μιαν αποδεδειγμένα μη βιώσιμη κατάσταση". Στις εσωτερικές σελίδες η εφημερίδα δίνει επίσης το χρονικό των τραγικών γεγονότων, τους νεκρούς, τους τραυματίες ενώ συνεχίζει το εκτενές ρεπορτάζ της από τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα.  ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο "Εξεκενώθη το Πολυτεχνείο, Επενέβησαν Άρματα Μάχης". Σύμφωνα με τις πληροφορίες εξάλλου της εφημερίδας, "θεωρείται πολύ πιθανή Αιφνίδια Επιστροφή Καραμανλή", ο οποίος φαίνεται να πιέζεται από πολιτικούς φίλους για να πάρει την παραπάνω απόφαση. Το χρονικό των γεγονότων είναι εκτενέστατο όπως άλλωστε και τις προηγούμενες ημέρες στην ίδια εφημερίδα, ενώ αναφέρονται τα ονόματα των νεκρών και ο αριθμός των τραυματιών και των συλληφθέντων. Κάτω αριστερά, στην πρώτη σελίδα, φιλοξενείται και το σχόλιο του "Βηματος" που αναφέραμε πιο πάνω. Επίσης στην πρώτη σελίδα παραθέτει τις "Δηλώσεις των πολιτικών και της Κυβέρνησης" Στις εσωτερικές σελίδες έχει πολύ καλό ρεπορτάζ μέσα από το Πολυτεχνείο. Γράφει για τις ολονύχτιες συνελεύσεις των φοιτητών, παραθέτει την ανακοίνωση τους, τις δραματικές εκκλήσεις τους και τη στιγμή της επίθεσης. Τα Νεα παραθέτουν στις εσωτερικές σελίδες τους και το πρώτο μήνυμα που απέστειλε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην Ελλάδα από το Τορόντο του Καναδά. Συγκεκριμένα έγραφε ο Ανδρέας Παπανδρέου(αντιγράφουμε από ΤΑ ΝΕΑ): "Εκφράζουμε τον θαυμασμό μας για τον ηρωικό και πολιτικό ώριμο αγώνα της πρωτοποριακής φοιτητικής νεολαίας. Χαιρετίζουμε την λαϊκή συμπαράσταση που ώρα με την ώρα ξαπλώνεται από περιφέρεια σε περιφέρεια και από κλάδο σε κλάδο. Οι αγρότες, οι εργάτες, οι μισθωτοί ενώνουν τις δυνάμεις τους σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης και γιγαντώνουν το ανένδοτο αδιάλλακτο απελευθερωτικό κίνημα για την ανατροπή της τυραννίας, για την έξωση του Αμερικανού κατακτητή, για την εδραίωση της χωρίς όρους λαϊκής κυριαρχίας στα πλαίσια της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ο λαός ύστερα από εξήμισυ χρόνια βάναυσης κατοχής μπήκε οριστικά στο δρόμο της αναμέτρησης και της νίκης. Ο Λαός θα νικήσει. Η Δημοκρατία θα νικήσει και η Ελλάδα θα ανήκει στους Έλληνες".  Η ΒΡΑΔΥΝΗ Η εφημερίδα κυκλοφόρησε την 17η Νοεμβρίου με τίτλο "3 μετά τα μεσάνυχτα Τα τανκς Κατέστειλαν Την Εξεγερσι". Στο χρονικό της αναφέρει: "Η τριήμερη φοιτητική εξέγερσις, που άρχισε το μεσημέρι της παρελθούσης Τρίτης με επίκεντρο το Πολυτεχνείο κατεστάλη σήμερα τα ξημερώματα από τα τανκς που άρχισαν να κατεβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας, στις 2 μετά τα μεσάνυχτα και αφού είχαν προηγηθεί σκληρές ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και φοιτητών σε μεγάλη έκτασι στο κέντρο των Αθηνών, με αποτέλεσμα κατά πρωινές πληροφορίες, τέσσερις νεκρούς και δεκάδες τραυματίες". Στο άρθρο της "Τι λένε αντιπολίτευση και κυβέρνησι για τα γεγονότα", γράφει: Η αντιπολίτευση με χθεσινές δηλώσεις των εκπροσώπων της κκ.Π Κανελλοπούλου και Γ. Μαύρου, έλαβε σαφή θέσι συμπαραστάσεως στο φοιτητικό κίνημα και τους φοιτητές, που 'αποτελούν, όπως τονίζουν, την πρωτοπορία του Έθνους στο δρόμο της Δημοκρατίας'". Στις εσωτερικές σελίδες έχει ρεπορτάζ από το χρονικό των μαχών και την έφοδο των τανκς και επίσης παρουσιάζει τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας, Η Απογευματινή παραθέτει και την δεύτερη επιστολή του Ανδρέα Παπανδρέου η οποία αναφέρει τα εξής(αντιγράφουμε από την ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ): "Ο λαός προχώρησε στην αναμέτρηση με τις δυνάμεις κατοχής. Πρόσφεραν τα νιάτα ήδη τους πρώτους τιμημένους νεκρούς στον αγώνα του ιστορικού αγώνα για την εθνική μας ανεξαρτησία και την λαϊκή κυριαρχία. Τα στρατευμένα παιδιά του λαού μας οφείλουν αυτήν την πιο αποφασιστική ώρα, στην σύγχρονη ιστορία της πατρίδας, να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τον λαό, να αντιμετωπίσουν μαζί τον ξένο κατακτητή και την αδίστακτη καταπίεση της ξενόδουλης χούντας. Οφείλουν να παραδώσουν την εξουσία στο λαό. Και οφείλουν οι δημοκρατικές προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης να κινητοποιηθούν άμεσα, να καταδικάσουν έμπρακτα και αποφασιστικά την βάναυση δράση, την σφαγή που εξαπέλυσαν οι αστυνομικές δυνάμεις της Ελλάδος και της κατοχής ενάντια στα νιάτα της Ελλάδος. Αυτή την ώρα κρίνεται μια για πάντα ποιοι είναι οι φίλοι και ποίοι οι εχθροί του Ελληνικού λαού. Ο αγώνας θα προχωρήσει, ο λαός θα νικήσει".  Η Βραδυνή κυκλοφόρησε με τίτλο: "Άρματα Μάχης Έζωσαν Την Αθήνα". "Αίμα Έρρευσε. Νεκροί και τραυματίαι κατά τας συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών - Αστυνομίας". Το χρονικό της εφημερίδας αναφέρει: "Την 3.30 πρωϊνήν εξεκένωσαν το Πολυτεχνείον. Τα τανκς ενεφανίσθησαν και πάλιν από του μεσονυκτίου εις την πρωτεύουσαν δια να προσδώσουν απολύτως δραματικήν μορφήν εις τας φοιτητικάς εκδηλώσεις αι οποίαι εσημειώθησαν κατά το τελευταίον τετραήμερον εις Αθήνας, με τον αιματηρόν επίλογον. Ολίγας ώρας ενωρίτερον το αίμα έρρευσεν εις κεντρικάς περιοχας των Αθηνών, κατόπιν των αλλεπαλλήλων διαδηλώσεων και των συγκρούσεων αι οποίαι ηκολούθησαν μετά την δυναμικήν επέμβασιν της Αστυνομίας. Υπολογίζονται εις 4 οι νεκροι των χθεσινών αιματηρών συγκρούσεων και εις εκατοντάδας οι τραυματίαι". Σε άλλο άρθρο της η εφημερίδα παρουσιάζει την "εικόνα καταστροφής" που εμφάνιζε το κέντρο της Αθήνας το προηγούμενο βράδυ ενώ φιλοξενούνται και οι δηλώσεις των πολιτικών και της "κυβέρνησης". Στις εσωτερικές σελίδες ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει το ρεπορτάζ της εφημερίδας από την Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης και την Πάτρα.