Η κρίση είναι οικονομική πολιτική και κοινωνική και θα επιδεινωθεί

Μέσα στη κρίση που πλήττει την Ευρώπη, υπάρχει ένα ερώτημα που ζητά απάντηση: Που είναι το ΔΝΤ;
Το ταμείο αυτό δημιουργήθηκε το 1945 με σκοπό να εμποδίσει τα οικονομικά προβλήματα μερικών χωρών να συμπαρασύρουν την παγκόσμια οικονομία. Αυτά τα κράτη θα μπορούσαν να δανειστούν προσωρινά από το ΔΝΤ, και κάτω από την επιτήρησή του να προσαρμόσουν την οικονομία τους σταδιακά, έτσι ώστε να μην αποσταθεροποιηθεί ολόκληρο το σύστημα. Κάτι σαν αυτό δηλαδή που απειλεί σήμερα την Ευρώπη.

Η ευχή είναι πως οι νέες κυβερνήσεις της Ρώμης και της Αθήνας θα βοηθήσουν να ξεπεραστεί η κρίση της ευρωζώνης. Οι πιθανότητες όμως είναι πολύ μικρές. Ήδη, η ...Πορτογαλία, η Ιρλανδία, και η Ελλάδα, δεν μπορούν να δανειστούν από τις ιδιωτικές αγορές.

Μέσα στο 2012, η Ιταλία θα πρέπει να επαναχρηματοδοτήσει ένα χρέος που ωριμάζει, και που αγγίζει τα €360 δισεκατομμύρια. Αν δεν μπορέσει να το κάνει, ή θα χρεοκοπήσει, ή θα χρειαστεί μια πελώρια διάσωση, πέρα από τις δυνατότητες της ΕΕ,  αλλά και οποιασδήποτε άλλης οντότητας στον πλανήτη.

Οι επιπτώσεις μιας  ιταλικής χρεοκοπίας θα είναι συνταρακτικές. Οι ιταλικές τράπεζες, που διαθέτουν €164 δις κρατικού χρέους,  θα καταρρεύσουν. Οι καταθέτες θα αποσύρουν τα χρήματά τους. Το ίδιο θα κινδυνέψουν και οι γαλλικές τράπεζες που έχουν €53 δις ιταλικού χρέους. Αν η Ιταλία πέσει, οι επενδυτές πολύ πιθανόν να εγκαταλείψουν και την Ισπανία, και την Γαλλία. Ήδη, οι χρηματαγορές ανέβασαν στα ύψη τα επιτόκια στο ισπανικό, στο ιταλικό, και στο γαλλικό χρέος.

Αντιμέτωπο με αυτές τις μαύρες πιθανότητες, το ΔΝΤ λάμπει δια της απουσίας του. Έδωσε κάποια ποσά στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία, και στην Ισπανία, αλλά όχι αρκετά. Όπως αναφέρει σε επιστολή του προς την Christine Lagarde ο οικονομολόγος Arvind Subramanian, χρειάζονται τουλάχιστον $1 έως $2 τρισεκατομμύρια για να σωθεί η Ευρώπη σε περίπτωση που και άλλα κράτη χάσουν την πρόσβασή τους στις ιδιωτικές χρηματαγορές.

Το ΔΝΤ πρέπει να εκπληρώσει την βασική του αποστολή. Δεν μπόρεσε να αποτρέψει την ύφεση στην ΕΕ, αλλά μπορεί να αποτρέψει μια χαοτική σύνθλιψη της πίστωσης, της εμπιστοσύνης, και της κατανάλωσης, που θα απειλούσαν ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.

Τρία στοιχεία ορίζουν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα:

Πρώτον, η κρίση είναι όχι μόνο οικονομική, αλλά πολιτική και κοινωνική. Το ευρωπαϊκό μοντέλο του γενναιόδωρου κοινωνικού κράτους βρίσκεται υπό πολιορκία. Αυτού του είδους οι παροχές είναι πλέον πανάκριβες. Τα προνόμια πρέπει να περιοριστούν. Η εφαρμοζόμενη σήμερα λιτότητα προκαλεί αναστάτωση, και επιτίθεται ευθέως στα πιστεύω και στις προσδοκίες που εκτρέφονταν εδώ και δεκαετίες.

Δεύτερον, η Ευρώπη δεν μπορεί να σωθεί από μόνη της. Υπάρχουν πολλοί οφειλέτες, και λίγοι δανειστές.  Ακόμη και ένας μεγαλύτερος σε ισχύ μηχανισμόςEFSF δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με την Ιταλία και σίγουρα όχι με την Γαλλία. Η ΕΚΤ μπορεί να αγοράσει απεριόριστα κρατικά ομόλογα, αλλά μέχρι σήμερα διστάζει να το κάνει, φοβούμενη τον πληθωρισμό.

Τέλος, το ΔΝΤ δεν είναι σήμερα σε θέση να σώσει την Ευρώπη. Τα ποσά που διαθέτει είναι περίπου $400 δις. Αυτό όμως δεν καλύπτει ούτε ένα έτος χρέους της Ιταλίας. Χρειάζονται πολύ περισσότερα χρήματα.

Και όπως λέει ο Subramanian, αυτό θα είναι δύσκολο. Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι χρειάζονται βοήθεια. Οι ΗΠΑ, λέει, αντιστέκονται επίσης, επειδή το δικό τους υψηλό χρέος τις εμποδίζει να συνδράμουν την ΕΕ, και άρα μειώνεται η ισχύς τους.

Η Κίνα φοβάται μη χάσει χρήματα, και χωρίς τη δική της συνδρομή, η βοήθεια εκ μέρους της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Σ. Αραβίας, κλπ. θα ήταν άσκοπη.

Όταν συστάθηκε το ΔΝΤ ήταν ένα πολιτικό εργαλείο αφοσιωμένο στη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας. Συνεχίζει όμως να λειτουργεί; Σύμφωνα με τον Subramanian, η παγκόσμια οικονομία έχει υποστεί μια τεράστια γεωλογική μετατόπιση. Οι παραδοσιακοί δανειστές (πλούσια κράτη) και οι παραδοσιακοί δανειζόμενοι (φτωχά κράτη) αντάλλαξαν θέσεις.

Εν τω μεταξύ, τα κοινωνικά συμβόλαια των αναπτυγμένων χωρών θα πρέπει να ξαναγραφτούν. Η οικονομική σταθερότητα βασίζεται στη διαχείριση των πολιτικών αλλαγών.

Μπορούν άραγε οι Κίνα, Βραζιλία, Ινδία, και κάποιες πετρελαιοπαραγωγές χώρες να εκμεταλλευτούν την οικονομική τους ισχύ για το γενικότερο καλό;

Μπορεί η Ευρώπη να προσαρμόσει το κοινωνικό της μοντέλο χωρίς να παραλύσει από εσωτερικές αντιδράσεις και διαμάχες μεταξύ των κρατών της;

Ή μήπως οδεύουμε ολοταχώς προς μια μελλοντική κρίση, που μόλις και μετά βίας αρχίζουμε να διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά της; Μια κρίση, που μπορεί να την αντιλαμβανόμαστε, αλλά που είμαστε ανήμποροι να εμποδίσουμε…

Του Robert Samuelson στο Real Clear Markets

ΠΗΓΗ: antinews.gr