ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΜΕΤΡΗΤΑ ΕΥΝΟΟΥΝ ΤΗ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ

Ρεπορτάζ : Λεωνίδας Στεργίου
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Δύο μεγάλες εστίες φοροδιαφυγής και διατήρησης των τιμών σε υψηλά επίπεδα στην Ελλάδα εντοπίζει ειδική μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τις μεθόδους πληρωμών που ακολουθούν τα...
κράτη-μέλη του ευρώ. Η πρώτη και βασική αιτία είναι η σχεδόν αποκλειστική χρήση των μετρητών σε όλες τις συναλλαγές. Κι αυτό, μολονότι υπάρχει σχετική απόφαση που προβλέπει ότι όλες οι συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ θα πρέπει να γίνονται με κάρτες, με επιταγές ή με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό. Ωστόσο, η πράξη έχει καταστήσει το μέτρο αυτό ανενεργό. Η δεύτερη είναι το υψηλό κόστος που έχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και, κατά συνέπεια, οι Ελληνες καταναλωτές στη χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών. Μολονότι σε ανεπτυγμένες οικονομίες, όπου η φοροδιαφυγή είναι περιορισμένη, τα μετρητά εξακολουθούν να αποτελούν αποδεκτό τρόπο για τις καθημερινές συναλλαγές, ωστόσο δεν αποτελούν συνήθη τρόπο. Αυτό έχει περάσει τόσο πολύ στην κουλτούρα των επιχειρήσεων και των καταναλωτών που φτάνει σε σημείο να θεωρείται σχεδόν ύποπτος για «ξέπλυμα» όποιος πληρώνει σχετικά μεγάλα ποσά τοις μετρητοίς. Επίσης, σε ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, υπάρχουν περισσότεροι λογιστικοί έλεγχοι και μεγαλύτερη γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις που δέχονται μετρητά. Ετσι, χωρίς να απαγορεύεται το μετρητό, οι επιχειρήσεις προσπαθούν να το αποφεύγουν. Σε ορισμένες, μάλιστα, περιπτώσεις προειδοποιούν τον καταναλωτή ότι δεν δέχονται μετρητά. Αυτό θα το συναντήσουμε σε αεροπορικές εταιρείες και σε αγορές εν πτήσει, ή ακόμα και σε μεγάλα καταστήματα που πωλούν ηλεκτρονικά είδη στις ΗΠΑ. Επίσης, στις ΗΠΑ θα βρούμε ακόμα και μικρά σούπερ μάρκετ που έχουν την ένδειξη «No cash» (όχι μετρητά). Οπως εξηγούν στελέχη ελεγκτικών εταιρειών που έχουν πάρει μέρος και στη διαμόρφωση του εθνικού σχεδίου κατά της φοροδιαφυγής, η εξάλειψη των μετρητών από τις συναλλαγές θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να περιοριστεί σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα η φοροδιαφυγή. Διότι αν η πληρωμή γίνει, λόγου χάρη, με πιστωτική κάρτα, τότε ο επιχειρηματίας είτε εκδώσει απόδειξη ή τιμολόγιο, είτε όχι, λίγη σημασία έχει. Ούτε έχει σημασία αν η απόδειξη αναγράφει μεγαλύτερο ή μικρότερο ποσό. Η συναλλαγή και το έσοδο έχουν πλέον καταγραφεί. Το ίδιο και η δαπάνη για τον καταναλωτή. Η διασταύρωση πλέον των στοιχείων είναι εύκολη υπόθεση, καθώς όλα έχουν καταγραφεί ηλεκτρονικά. Οπως άλλωστε έχει επισημάνει πολλές φορές στους συνεργάτες του ο αρμόδιος υφυπουργός για φορολογικά θέματα, Γιώργος Μαυραγάνης, που προέρχεται από μεγάλη ελεγκτική εταιρεία, «η φοροδιαφυγή δεν βρίσκεται μέσα στην ταμειακή μηχανή, αλλά έξω από αυτή». Η πρόσφατη μελέτη της ΕΚΤ αποκαλύπτει με συγκεκριμένα πλέον μεγέθη το εύρος της χρήσης μετρητών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με αυτή, μόνο η χώρα μας και η Ρουμανία χρησιμοποιούν μετρητά στις συναλλαγές σε ποσοστό που πλησιάζει το 100%. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι δύο χώρες έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά φοροδιαφυγής και διαφθοράς στην Ευρώπη. Ειδικότερα, το 95% των συναλλαγών στην Ελλάδα γίνεται τοις μετρητοίς και μόλις το 3% με επιταγές και κάρτες. Το υπόλοιπο 2% αφορά άλλους τρόπους πληρωμής, όπως εμβάσματα, καταθέσεις μετρητών σε τράπεζα κλπ. Ο καθαρός τζίρος με μετρητά στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 190 δισ. ευρώ το έτος ή σε περίπου μισό εκατ. ευρώ την ημέρα. Δηλαδή 360.000 ευρώ αλλάζουν χέρια το λεπτό, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατος ο αποτελεσματικός προληπτικός ή κατασταλτικός έλεγχος της φοροδιαφυγής. Μέχρι να κάνει έλεγχο 15 λεπτών το ΣΔΟΕ σε ένα κατάστημα, έχουν διαφύγει την προσοχή τουλάχιστον 5,4 εκατ. ευρώ! Τα αντίστοιχα ποσοστά διακίνησης μετρητών στις καθημερινές συναλλαγές σε άλλες χώρες είναι 35% στη Δανία, 38% στη Φινλανδία, 26,6% στη Σουηδία, ενώ υψηλό επίσης είναι το ποσοστό στην Ιταλία (82,66%) όπου και εκεί η φοροδιαφυγή βρίσκεται στα ύψη. Η Ιταλία έχει τη δεύτερη σε μέγεθος παραοικονομία στην Ευρώπη, μετά την Ελλάδα, που υπολογίζεται σε 20% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα η παραοικονομία υπολογίζεται σε 25%-30% του ΑΕΠ και η φοροδιαφυγή σε περίπου 12% (28 δισ. ευρώ, με στοιχεία του 2009).
fimotro.blogspot.com