Συνένωση των μεγάλων - αβέβαιοι οι μικροί

Από μία κλωστή κρέμεται το μέλλον των ελληνικών τραπεζών, καθώς το μοντέ­λο της άμεσης ανακεφαλαιοποίησης από τον ESM δεν έχει ακόμη καταστεί σαφές αν θα μπορέσει να...

 ισχύει για τη χώρα μας και κατά συνέπεια για τις τράπεζές μας.

Οι δηλώσεις των αρμοδίων πριν από μερι­κές ημέρες, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής, ήταν, αν μη τι άλλο, ενδεικτικές του προβλήμα­τος και του προβληματισμού που διογκώνεται, δίνοντας τροφή σε σενάρια για εξελίξεις που ημέρες και εβδομάδες υπέβοσκαν... Κοινός παρονομαστής το ότι, ενώ για τις μεγάλες τρά­πεζες η ανακεφαλαιοποίηση θα δώσει λύσεις, για τους υπόλοιπους κανείς δεν μπορεί να εγ­γυηθεί κάτι...

Ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε σιβυλλικά πως «η λύση για την Ισπανία και την Ιταλία σχετικά με την ανακεφα­λαιοποίηση των τραπεζών δεν μπορεί να εφαρ­μοστεί στην Ελλάδα, εκτός αν η χώρα βρεθεί σε ανάλογη θέση με εκείνη των δύο κρατών».

Ερμηνεία σε αυτήν την τοποθέτηση επιχεί­ρησε να δώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας λέγοντας ότι «με την από­φαση για απευθείας στήριξη των τραπεζών από τους μηχανισμούς διάσωσης δίνεται η δυ­νατότητα μελλοντικά αφαίρεσης της βοήθειας προς τις τράπεζες από το δημόσιο χρέος, εάνεφαρμόζεται σωστά το πρόγραμμα».

Και εάν έχετε απορία για το πώς μπορεί να συμβεί αυτό, ο Πρόεδρος απάντησε μόνος του: Η βαθιάύφεση και η εκτόξευση της ανεργίας καθιστούν αναγκαίο να στηριχθεί αποφασιστι­κά η ανάκαμψη της οικονομίας. Και γι’ αυτό χρειάζεται να υιοθετηθούν όλες οι αναγκαίες προσαρμογές στο πρόγραμμα... Με δυο λόγια, γυρίσαμε στη... βάση.

Σίγουρα συγχωνεύσεις

Μπορεί για τους περισσότερους Έλληνες σήμερα οι τράπεζες και οι τραπεζίτες να απο­τελούν αντιπαθείςπαράγοντες, πλην όμως, όπως όλοι μάς λένε, είναι απαραίτητες για την «επόμενη ημέρα». Και για να λειτουργήσουν με τη σειρά τους οι τράπεζες θα χρειαστεί να ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίησή τους. Μπορεί το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώ­μης να εκτιμά ότι αυτό έχει ήδη συμβεί, αλλά στην πραγματικότητα... δεν έχει.

Τα χρήματα που έχουν έρθει από το ΤΧΣ με τη μορφή εγγυήσεων απλώς έχουν μπει σε ένα ντουλάπι. Και δεν είναι κάτι παραπάνω από ομόλογα, δηλαδή εγγυήσεις. Βέβαια, οι εγγυή­σεις αυτές προστάτευσαν το τραπεζικό σύστη­μα από την άτακτη κατάρρευση, όταν τις τέσ­σερις εβδομάδες μεταξύ των εκλογών έχασε, λόγω αναλήψεων, πάνω από 10 δισ. καταθέ­σεων. Και πάλι, όμως, οι εγγυήσεις δεν αρκούν για να δώσουν ώθηση στην αγορά εάν η ανακε­φαλαιοποίηση δεν γίνει συγκεκριμένη.

Όμως, ακόμη, οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης δεν έχουν ξεκαθαρίσει. Όπως δεν έχει ξεκαθαρίσει καιποιες τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν. Επί του παρόντος η βεβαιότητα αυτή υπάρχει για τις τέσσερις μεγάλες τράπε­ζες (ΕΤΕ, Alpha, Eurobank και Πειραιώς), ενώ οι δύο μικρότερες κρατικές τράπεζες βιώνουν μια ιδιότυπη αγωνία. ΑΤΕ και Τ.Τ. σαφώς θα επιβιώσουν την επόμενη ημέρα, αλλά με ποι­οντρόπο;

Η Τράπεζα της Ελλάδος και το Ταμείο Χρημα­τοπιστωτικής Στήριξης (ΤΧΣ) θεωρούν ότι ακό­μη είναι νωρίςγια να προεξοφλήσουμε οτι­δήποτε (τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος στα λογιστήρια των μεγάλων «τεσσά­ρων»), αλλά τα στελέχη τους δεν κρύβουν ότι την επόμενη ημέρα θα γίνουνσυγχωνεύσεις. Δηλαδή συνενώσεις, οι οποίες βέβαια δεν θα έχουν σκοπό να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερα χρέη, αλλά να διαμορφώσουν οικονο­μίες κλίμακας.

Για τον λόγο αυτόν οι συγχωνεύσεις θα εξε­ταστούν κατά περίπτωση και με βάση τις ει­δικότερες συνθήκες και δεδομένα. Θα μπο­ρούν δηλαδή να μην είναι τα υπερμεγέθη σχή­ματα (όπως αυτό της Alpha με την ΕΤΕ ή την Eurobank, που είχε παίξει παλιότερα), παρά άλλα, τα λεγόμενα «χιαστί», τα οποία να ενώ­νουν μεγάλες με μικρότερες τράπεζες, τα προ­φίλ των οποίων ταιριάζουν καλύτερα για έναν γάμο.

Στο τραπέζι βέβαια υπάρχει και η σκέψη για ένωση των μικρότερων τραπεζών, που ακόμη έχουν θετικάίδια κεφάλαια και θα μπορούσαν να διαμορφώσουν έναν συμπαγή πυρήνα. Άλ­λωστε και αυτό το σενάριο παίζει εδώ και δύο χρόνια, από την περίοδο που η Proton Bank τα­λαντευόταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Η διαφορά, βέβαια, είναι ότι τον κύριο ρόλο δεν θα παίξουν οι διοικήσεις, αλλά το ΤΧΣ, που θα λειτουργήσει σε ρόλο βασικού μετόχου...

Γαλλική αποχώρηση

Τα σενάρια αυτά έδωσαν τροφή σε μια κίνη­ση που συζητείται εδώ και μήνες και η οποία τελικά μπορεί και να γίνει πράξη: πρόκειται για την... υποχώρηση της Credit Agricole από την Ελλάδα, που όλο και περισσότερο ακούγεται. Το σενάριο προβλέπει ότι, μετά την ανακεφα­λαιοποίηση της Emporiki, ο μεγάλος βασικός μέτοχος θα πουλήσει την τράπεζα και θα απο­χωρήσει ολοκληρωτικά από τη χώρα.

Όσοι «βλέπουν» το σενάριο αυτό, αναφέ­ρουν ότι ήδη ο γαλλικός τραπεζικός όμιλος έχει μετονομάσει όλα τα καταστήματα των θυ­γατρικών της Emporiki στα Βαλκάνια σε Credit Agricole και πως το σήμα της Emporiki έχει μεί­νει μόνο στην Ελλάδα. Και βέβαια δεν ξεχνούν ότι ο γαλλικός τραπεζικός κολοσσός, για να στηρίξει την ελληνική και βαλκανική επένδυσή του, έριξε στη χώρα μας (μέσω στελεχών του, πάντως...) κοντά στα 11-12 δισ. ευρώ.

Κάπως έτσι θα πέσει (εφόσον επαληθευτεί το σενάριο) η αυλαία για τον μεγαλύτερο ξένο επενδυτή στην Ελλάδα (τον οποίο οι περισσό­τεροι τώρα τον.. μαθαίνουν). Ο Γάλλος τελικά έριξε στη χώρα μας περισσότερα λεφτά από τους Γερμανούς. Και βέβαια έχασε...

Στην ποδιά της Εμπορικής

Για την επόμενη ημέρα της Emporiki αρχικά παρουσιάστηκε ως πρώτος ενδιαφερόμενος η Εθνική. Όμως τη γαλλική τράπεζα με το ελληνι­κό όνομα διεκδικούν τελικά... και οι τρεις άλλοι μεγάλοι. Η ΕΤΕ, η Alpha και η Eurobank. Το ζή­τημα γι’ αυτούς είναι πως, για να αγοράσει κα­νείς σήμερα μια ελληνική τράπεζα, θα πρέπει να γνωρίζει τι αγοράζει, πόσο και κυρίως ποι­ους και πόσους σκελετούς έχει στο ντουλάπι, ενώ πρωτίστως θα πρέπει να ξέρει ότι όλα αυτά τελούν υπό την έγκριση του ΤΧΣ και της ΤτΕ.

Τα κουτσομπολιά για την Emporiki λένε ότι πρώτα κοίταξε το θέμα η ΕΤΕ και μετά η Alpha, η οποία άρχισε έναν άτυπο οικονομικό έλεγχο στην τράπεζα. Ακολούθως οι τραπεζίτες του ομίλου Λάτση διερεύνησαν το ενδεχόμενο εξα­γοράς της.

Και οι τρεις άτυποι (αφού δεν υπάρχει ακό­μη κάτι επίσημο) διεκδικητές γνωρίζουν ότι ως βασική προϋπόθεση έχει τεθεί πριν από την πώληση της Emporiki η τράπεζα να ανακεφαλαιοποιηθεί με 1,5 δισ.από τη μητρική Credit Agricole. Από την άλλη πλευρά, και οι τρεις γνωρίζουν ότι η γαλλική τράπεζα ήθελε να που­λήσει τη θυγατρική της στην Ελλάδα χωρίς να την ανακεφαλαιοποιήσει. Δηλαδή να γλιτώσει τα σχεδόν 2 δισ. ευρώ στα σχεδόν 12 που έχει βάλει έως τώρα...

Σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις, αυτό δεν μπορεί να γίνει και τελικά η Credit εί­τε θα καταβάλει το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης για να μείνει είτε απλώς θα φύγει. Εάν βέ­βαια βρει αγοραστή. Έστω κι αν τυπικά κρατή­σει ένα μικρό ποσοστό, σε βάθος λίγων μηνών, θα αποχωρήσει οριστικά από την Ελλάδα.

Η τύχη της Γενικής

Η παραμονή ή η αποχώρηση των Γάλλων της Credit Agricole θα είναι ένα από τα κλειδιά των επόμενων εξελίξεων. Ένα ακόμη κλειδί θα εί­ναι η στάση των έτερων Γάλλων τραπεζιτών. Αυ­τών της Societe Generale, που κρατούν στα χέ­ρια τους τις τύχες τής άλλοτε τράπεζας του Με­τοχικού Ταμείου Στρατού, τηςΓενικής.

Η γαλλική τράπεζα, που ελέγχει το 99,05% της Geniki, κάνει εξόχως εν­διαφέρουσες κινήσεις. Το πιο ενδεικτικό είναι ότι έχει απο­φασίσει να αγοράσει τα ομο­λογιακά και πάσης φύσεως δάνεια αντί αντιτίμου ίσου με τη λογιστική αξία των δανείων έως 500 εκατ. ευ­ρώ. Το ερώτημα τώρα: Η Γε­νική, που έχει 2,47 δισ. δά­νεια και 202 εκατ. επιπλέον σε ομολογιακά, θα μπορέσει να τα πουλήσει στη μητρική Societe έναντι 500 εκατ.;

Οι διαφορές είναι μεγάλες και ήδη η Societe Generale, σύμφωνα με πληροφορίες, αγόρασε ομολογιακό δάνειο της Geniki ύψους 202,8 εκατ. ευρώ στη λογιστική αξία. Δηλαδή αγόρασε τα 202,8 εκατ. έναντι περίπου 145 εκατ. ευρώ. Τι εξυπηρετεί αυτή η στρατηγική; Κάτι σαν αυτό που τόσα χρόνια έκανε η Emporiki...

Και κάπως έτσι στη Γαλλία μιλούν πλέον ανοικτά για πώληση της Γενικής. Αναγνωρί­ζοντας, βέβαια, ότι σε αυτήν τη φάση κανείς δεν αγοράζει. Όπως δηλαδή οι έτεροι Γάλλοι της Emporiki, που παρά το αρχικό ενδιαφέρον έμειναν στον αέρα...

Κι έτσι οι Γάλλοι της SocGen κατέληξαν να αγοράσουν μέρος των περιουσιακών στοιχεί­ων της Geniki, δηλαδή ελπίζοντας πως με αυ­τόν τον τρόπο την καθιστούν πιο ελκυστική προς πώληση και πως με τη μείωσή τους δεν θα χρειαστεί η μητρική να επενδύει κάθε χρόνο κεφάλαια. Λογικό, αφού όσο λιγότερα δάνεια και ομολογιακά διαθέτει μια τράπεζα τόσο λι­γότερη ρευστότητα χρειάζεται. Όμως η Geniki εμφανίζει δείκτη ρευστότητας 11% - 11,5%, ποσοστό το οποίο απέχει πολύ από το 20% που απαιτεί η ΤτΕ.

Η Geniki είναι ζημιογόνος στην Ελλάδα, ενώ οι ζημίες 795 εκατ. το 2011 και 66 εκατ. μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2012 πρακτικά αποδυ­ναμώνουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκει­ας, που έχουν υποχωρήσει στο 4,8 με 5%. Την ίδια ώρα, οι σωρευμένες ζημίες στα λοιπά αποθεματικά φτάνουν τα 1,18 δισ. ευρώ. Δη­λαδή και αυτή η τράπεζα χρει­άζεται νέα αύξηση κεφαλαίου, για την οποία η Societe έχει βά­λει ήδη 60 εκατ.

Όμως, με την τρέχουσα καθαρή θέση στα 100 εκατ., θα χρειαστεί τουλάχιστον άλλα 100-120 εκατ. ευρώ. Εάν η νέα αύξηση πραγματοποιηθεί στα 0,30 ευρώ, το πιθανότε­ρο είναι να είναι και η τελευταία εντός χρηματι­στηρίου, καθώς μετά θα κινηθούν οι διαδικασί­ες για οριστική έξοδο.

Διασπάται η Αγροτική

Εάν οι Γάλλοι δεν «ενδιαφέρουν» τόσο πολύ, σίγουρα ενδιαφέρει η περίπτω­ση της Αγροτικής Τράπεζας (ΑΤΕ), που, όπως όλα δείχνουν, βαίνει σε αναγκαστικό σχέδιο εξυγίανσης με διάσπαση σε καλή και κακή τράπεζα.

♦ Στην «καλή» θα ενταχθούν τα δάνεια προς τον αγροτικό τομέα και ορισμένα βασικά επι­χειρηματικά δάνεια, καθώς και λιανικής.

♦ Στην «κακή» θα ενταχθούν οι συμμετοχές και θυγατρικές της ΑΤΕ που είναι σχεδόν χρεοκοπη­μένες ή ζημιογόνες, τα δάνεια προς τα πολιτι­κά κόμματα (190-200 εκατ. ευρώ) και ορισμένα επιχειρηματικά δάνεια, μαζί με τα εναπομείνα­ντα δάνεια προς τον δημόσιο τομέα.

Στην πράξη τώρα... Στην «κακή» τράπεζα θα μεταφερθούν στοιχεία ενεργητικού και θυγα­τρικές ύψους 5-6 δισ. ευρώ. Επίσης, με σχετι­κά συνοπτικές διαδικασίες θα κλείσουν 120- 140 καταστήματα και το προσωπικό θα μεταταχθεί ή θα απολυθεί. Κάτι σχετικά «απαλό» σε σύγκριση με μικρότερες ιδιωτικές τράπε­ζες, οι οποίες αναλογικά κλείνουν περισσότε­ρα καταστήματα.

Σε ό,τι αφορά την ανακεφαλαιοποίηση, θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν από τη διάσπα­ση η ΑΤΕ θα χρειαζόταν περίπου 4 δισ. ευρώ κεφάλαια, ενώ μετά το σπάσιμο της τράπεζας θα χρειαστεί 2,5 - 2,8 δισ.ευρώ για να ανακεφαλαιοποιηθεί. Ακόμη η τράπεζα θα απαλλα­γεί, έστω και διά της βίας, από τις θυγατρικές ΕΒΖ, Δωδώνη και ΣΕΚΑΠ, οι οποίες εδώ και χρόνια επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς, αλλά ποτέ δεν... φεύγουν από την εικόνα.

Κριτήριο οι συνέργειες

Μια ακόμη ενδιαφέρουσα πληροφορία που συμπληρώνει το σκηνικό είναι ότι το ΤΧΣ εξετάζει μια λύση για τους «μικρούς» (Proton, Probank, Αττικής) έχοντας ως κεντρική πα­ράμετρο ότι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα πρέπει συγχωνευθεί με αυτούς και όχι με την Εθνική, όπως ακουγόταν παλιότερα.

Το στοιχείο που χαλάει τη μαγιονέζα, όμως, είναι ότι η (νέα) Proton Bank εμφανίζει αρνη­τική καθαρή θέση, καθώς έχασε τα 250 εκατ. με τα οποία είχε ανακεφαλαιοποιηθεί πριν από έναν χρόνο...

Για τους μεγάλους ίσως είναι νωρίς ακόμα. Σε πολιτικό επίπεδο ακούγεται ότι προωθεί­ται ένα μεγάλο «ντιλ» μεταξύ Εθνικής και Πει­ραιώς, με κύριο γνώμονα ότι οι διοικήσεις βρί­σκονται κοντά στον Σαμαρά. Βέβαια τα «ντιλ» δεν γίνονται έτσι... Κριτήριο θα είναι μόνο οι πραγματικές συνέργειες. Άλλωστε στις τρά­πεζες θα επενδυθούν πολλά δισ. από τους ξέ­νους, οι οποίοι δεν έχουν καμιά διάθεση να τα δουν να πηγαίνουν χαμένα σε... πειράματα στηριγμένα μόνο σε φιλικές σχέσεις.

Το κακό είναι ότι οι ενδεχόμενες συνέργειες που μπορεί να επιτευχθούν μεταξύ των με­γάλων τραπεζών είναιελάχιστες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι σήμερα βλέ­πουν τις «χιαστί» συγχωνεύσεις. Δηλαδή μιας μεγάλης με μικρότερες τράπεζες.

Συμπέρασμα: Παρ’ ότι θα γίνει η ανακεφα­λαιοποίηση, η επόμενη μέρα για τις τράπε­ζες ούτε εύκολη θα είναι ούτε εγγυημένη. Οι συγχωνεύσεις θα είναι ένα αίνιγμα με δύσκο­λη λύση, ενώ ο τραπεζικός κλάδος θα πρέπει να αναμένει με βεβαιότητα τη συρρίκνωση με κλείσιμο καταστημάτων και μειώσεις αποδο­χών και προνομίων...

topontiki.gr